Nadgodziny w pracy

Nadgodziny w pracy

Pracujemy coraz więcej i coraz ciężej. Kodeks Pracy w swoich zapisach określa maksymalny czas pracy jako 8 godzin dziennie przy założeniu tygodnia pracy trwającego 5 dni. Daje to 40 godzin tygodniowo w ciągu rocznego okresu rozliczeniowego. Prócz standardowego czasu pracy, zdarza się, że wypracowujemy tak zwane nadgodziny.

Nadgodziny to po prostu praca wykonywana przez pracownika w czasie dłuższym, przekraczającym dobowy wymiar czasu pracy. Profesjonalnie określa się to pracą w godzinach nadliczbowych. Czy nadgodziny są dobrowolne?

Zgodnie z Kodeksem Pracy, w niektórych sytuacjach pracodawca może zlecić pracę w godzinach nadliczbowych, a pracownik jest zobligowany do podporządkowania się. Daje to duże pole manewru w zlecaniu nadgodzin, gdyż zapis je regulujący mówi o „szczególnych potrzebach pracodawcy”. Ciężko je zdefiniować, więc pracodawca uznając jakieś zadanie za swoją szczególną potrzebę, może zlecić obowiązkowe nadgodziny swojemu pracownikowi.

Jak liczyć nadgodziny?

Wykonując swoją pracę w czasie nadgodzin, dostajemy dodatek do wynagrodzenia. To znaczy, że w tych godzinach, prócz podstawowej stawki naliczany jest dodatek. Jego wysokość to 50% lub 100% podstawowego wynagrodzenia i zależy od kilku czynników.

Jeśli pracujesz w nocy, w niedziele i święta (które nie są Twoim dniem pracy zgodnie z umową) – Twoja stawka za nadgodziny to podstawowa pensja pomnożona dwukrotnie. Tak więc nadgodziny wypracowane w sobotę lub niedzielę, liczy się mnożąc podstawową stawkę razy 2. Pracując w nocy, przysługuje Ci też dodatek z tego tytułu, w wysokości 20% stawki godzinowej. Co więcej, taka płatność za nadgodziny obowiązuje również w przypadku przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy. Każda taka godzina, która przekracza przeciętną normę czasu pracy jest płatna podwójnie.

Jest też możliwość naliczania nadgodzin w wysokości 50% podstawowej pensji. Są to pozostałe dni, w które pracodawca zleca nam nadliczbowe godziny – czyli dni poza niedzielą i świętami.

Jak są obliczane nadgodziny? Jeśli posiadasz określoną w umowie stawkę godzinową lub miesięczną, to ona jest podstawą do obliczenia. Natomiast w sytuacji, gdy ta stawka nie została wyodrębniona, podstawą do naliczenia jest 60% pełnej pensji.

Pracownik może odebrać nadgodziny w inny sposób. Prócz wynagrodzenia i dodatku do wypłaty, istnieje opcja odbioru nadgodzin poprzez wykorzystanie wolnych godzin lub dni od pracy. Za każdą przepracowaną nadgodzinę należy Ci się 1 godzina czasu wolnego. Jeśli jednak to pracodawca sugeruje taką zamianę, przysługuje Ci 1,5 godziny czasu wolnego za każdą wypracowaną nadgodzinę.

Maksymalna liczba nadgodzin

Ile maksymalnie nadgodzin możesz przepracować? Określa to Kodeks Pracy w artykule 151. Dopuszcza on przepracowanie maksymalnie 150 nadgodzin w roku. Oczywiście, jak w większości przypadków, istnieją wyjątki.

Ten sam artykuł umożliwia pracodawcy zwiększenie ilości nadgodzin w roku dzięki podpisanym przez pracownika regulaminowi pracy lub umowie o pracę. Istnieją jednak ograniczenia matematyczne. W tygodniu łącznie z nadgodzinami nie możesz przepracować więcej niż 48 godzin. Z tego wynika, że w roku maksymalna liczba nadgodzin to 416. W tygodniu możesz przepracować maksymalnie 8 nadgodzin, co określa artykuł 131 Kodeksu Pracy.

Pracodawca zlecając nadgodziny, musi pamiętać zapisach artykułu 132 Kodeksu Pracy. Mówi on o prawie pracownika do 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku – to ogranicza czas pracy do 13 godzin na dobę.

System ERP – dlaczego warto z niego skorzystać?

Popularne i chętnie wykorzystywane w firmach oprogramowanie do monitorowania czasu pracy to system ERP. Duża elastyczność kalendarzy pracowniczych pozwala na stworzenie reguł i kryteriów, według których kontrolowany jest czas pracy pracowników. Dzięki nim w łatwy sposób można realizowane nadgodziny i odpowiednio je rozliczyć. Program oferuje konkretne typy modyfikacji, kalendarzy postępując w zgodzie z aktualnymi przepisami Kodeksu pracy.

Oprogramowanie nie tylko zlicza czas wykonywania obowiązków przez pracownika, na podstawie zarejestrowanych zdarzeń w kalendarzu ale ma także funkcje księgowe. Dzięki temu jest to program ułatwiający naliczanie płac dla firm, który wszystkie dane niezbędne do zrealizowania wypłat przechowuje w jednym miejscu. Tym samym przedsiębiorstwo nie musi mieć dwóch odrębnych programów, aby skutecznie ewidencjonować czas pracy zatrudnionych osób i go rozliczać.

Dodatkowo w systemie ERP bez problemu można wyróżnić podstawowy wymiar pracy i dodatkowe godziny. Zbiera on dane dotyczące wszystkich pracowników, tworząc przydatne podsumowania. Taki system monitorujący nadgodziny dla firm ułatwia nie tylko ich rozliczanie, lecz także może informować o potrzebach kadrowych przedsiębiorstwa. Zliczenie nadprogramowych godzin pozwoli oszacować, ile dodatkowych etatów jest potrzebnych, by zrealizować wszystkie zadania w ramach podstawowego czasu pracy.

Oprogramowania do monitorowania przydają się w dużych podmiotach gospodarczych, w których ręczne prowadzenie ewidencji wymagałoby poświęcenia dużej ilości czasu. Jednakże również małe firmy dążące do optymalizacji procesów związanych z kadrami docenią takie systemy monitorujące nadgodziny.

Mniejsze przedsiębiorstwa mogą na tym przede wszystkim zaoszczędzić. Wykupowanie licencji do wielu programów niezbędnych do funkcjonowania działalności pociąga za sobą spore koszty. W tym programie ułatwiającym naliczanie płac dla firm można jednocześnie tworzyć ewidencje pracy, raporty dla kadr, a przede wszystkim rozszerzać jego funkcjonalności wraz z rozwojem biznesu. To również duża oszczędność czasu, który trzeba byłoby poświęcić na wdrożenie nowego oprogramowania.